تبتّل را بُرش دادن یا برش یافتن معنی میکنیم و ناظر به معاصی است.
تبتّل به حال و هوای سلوک مُشاهدان مرتبط است و مشهودان از آغاز و اساس بریدهاند.
میتوان گفت در سلوک بریدن از غیر درمیان نیست و مقصود از تبتّل بریدن از معاصی و کاستی است.
از آنجا که میگوییم همه هستی حق تعالی است، غیری وجود ندارد. این میشود “وحدت وجود” که افراد را به تبتّل نزدیک میکند.
هستی، حق است وجوداً ذاتاً خلق است ظهوراً تعیّناً.
تبتّل به این صورت است که استاد مرید را با معاصی و کاستیهایش آشنا میکند و با عنایت حق او را از آنها جدا میکند.
این که حضرت زهرا (س) و حضرت مریم (س) موصوف به “بتول” اند بدین معنی است که حق تعالی آنها را از معاصی جدا کرده است.
بانو مریم (س) از مشهودان اسمائی و برتر از جناب عیسی (ع) است که مشهود وصفی است. در تفاوت مراتب در عرصه ولایت زن یا مرد بودن نقشی ندارد.