اهل دین به طور کلّی سه دسته را شامل می شوند:
– مرتبه عالی: اهل معرفت؛
– مرتبه میانی: صاحبان دانش معقول و حکمت؛
– مرتبه ضعیف و ابتدایی: اهل ایمان (افراد عادی که در بستر عقل و معرفت نیستند.)
در مباحث شناخت دین لحاظ کردن این سه مرتبه ضروری است. گفتنی است در موضوع دیانت، ازسوی اولیای معصوم دین، تقیه وجود داشته است و اهل معرفت هم کتمان را داشته‌اند. حال پرسش این است که پنهان کردن واقع (در شکل تقیه) با دینداری چگونه جمع می‌شود؟
پاسخ اینکه: اوّلاً پیشوایان معصوم و عرفای به حق سعی داشتند در معرض ارتکاب چنین چیزهایی قرار نگیرند؛ دوم اینکه آنچه از این بزرگواران سرمی زد در حد اضطرار بوده و ایشان به جزئی ترین صورت تقیه و کتمان داشته اند وگرنه در حیطه دیانت نمی‌توان همه اش کتمان و تقیه مصلحت آمیز داشت. نکته دیگر آنکه چنانچه یک معصوم یا ولیِّ به حق ناچار از چنین رفتاری شد، از همان کار خیر خود نیز به خداوند متعال پناه می برد.
در باب اهتمام به صدق و صداقت باید دانست که “صِدّیقین” و مقام صِدّیق تنها در حیطه اهل الله و از میان ایشان پیدا می شوند.